آرش کریم‌بیگی از مدیران فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات روز دوشنبه در نشست تخصصی «از بوروکراسی تا الگوریتم؛ آینده تنظیم‌گری با رویکرد فناوری‌محور» با اشاره به تحولات حوزه تنظیم‌گری در ایران، به تشریح تغییر ساختار مخابرات سنتی به کسب‌وکاری فناوری‌محور پرداخت و گفت: مفهوم رگولاتری و تنظیم‌گری در واقع پس از صدور پروانه برای اپراتور دوم در کشور شکل گرفت.

وی افزود: پیش از آن، مفهومی به‌نام رگولاتور به معنای امروزی وجود نداشت و وزارت پست و تلگراف و تلفن اداره‌کننده امور بود، اما با تغییرات قانونی و ایجاد نهاد تنظیم مقررات، مسئولیت‌هایی چون صدور مجوز، طراحی کسب‌وکار و نظارت بر اپراتورها به سازمان تنظیم مقررات رادیویی سپرده شد. کریم‌بیگی به تجربه موفق اپراتور دوم و تحول در نگاه حکمرانی اشاره کرد و گفت: در این تجربه، خدمت‌رسانی عمومی به کسب‌وکار همراه با ارزش‌ افزوده‌ تغییر یافت؛ اما پس از آن، با ورود فناوری‌های جدید مانند ۳G، مشکلاتی از جمله تعارض منافع و نبود شفافیت در ساختار تنظیم‌گری ظهور کرد و مدل «تکنولوژی‌محور» جای «خدمات‌محور» را گرفت که به پیچیدگی بازار و عقب‌ماندگی اپراتورها منجر شد.

وی درخصوص نقش منفعلانه رگولاتورها نیز اظهار کرد: رگولاتورها به جای پیش‌بینی و طراحی قواعد، پس از ظهور فناوری و بازار به تنظیم می‌پردازند. این رویکرد باعث بی‌ثباتی کسب‌وکارها و سرخوردگی اکوسیستم نوآوری شده است. این فعال حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ادامه این نشست بر ضرورت بازتعریف ساختار گزارش‌دهی، شفافیت، استقلال و پاسخگویی نهادهای تنظیم‌گر تأکید کرد. دیگر مدیر فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در این نشست چالش اصلی حوزه تنظیم‌گری را در ناپختگی مفهوم تنظیم‌گری در ایران دانست که بیشتر ابزاری برای کنترل و تحمیل خواست حاکمیت و نه تنظیم روابط بین دولت، شرکت‌ها و مردم است. عباس عسکری تأکید کرد: ساختارهای موجود شکننده‌ هستند و تغییر مدیران به توقف پروژه‌ها می‌انجامد.

همچنین، عقب‌ماندگی ساختاری در تنظیم‌گری کشور و فاصله گرفتن از مدل‌های جهانی باعث از دست رفتن فرصت‌ها شده است. وی با اشاره به کاهش سرمایه هوشی حاکمیت و نبود نیروی کارآمد و با تجربه در بخش تنظیم‌گری، اظهار کرد: ساختار دولتی موجود فاقد ظرفیت لازم برای تغییرات بنیادین است. این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ادامه بر ضرورت تغییر ذهنیت و جوان‌سازی بدنه دولت برای ورود مفاهیم نوین حکمرانی و تنظیم‌گری مدرن تأکید کرد. در ادامه این نشست، موضوعات فنی‌تری همچون مشکلات مدل صدور مجوزهای فناوری (Licensing) و تأثیر آن بر توسعه شبکه‌های ۵G و فیبرنوری مطرح شد.

کریم‌بیگی به مشکلات تعارض منافع در بخش ساختار اشاره کرد و گفت: نهاد رگولاتور خود اپراتور است، مانند راه‌آهن یا ساترا، که باعث ناتوانی در تنظیم بازار می‌شود. وی همچنین به اهمیت داده‌های بزرگ (Big Data) و فناوری‌های نوین نظارتی برای بهبود عدالت، کیفیت خدمات و شفافیت در حوزه تنظیم‌گری اشاره کرد و تأکید کرد: فناوری به‌تنهایی بدون اصلاح ساختارها نمی‌تواند مشکلات را رفع کند. بر اساس اعلام اندیشکده حکمرانی شریف در ادامه این نشست هر دو سخنران بر لزوم تغییر رویکردهای سنتی، ارتقای سرمایه هوشی و بازتعریف فلسفه تنظیم‌گری در ایران تأکید کردند تا بتوانند زمینه‌ساز توسعه پایدار و بهره‌گیری مؤثر از فناوری‌های نوین در حکمرانی باشند. 
منبع: خبرگزاری ایرنا